Châu Nhuận Phát (sinh ngày 18 tháng 5 năm 1955) là nam diễn viên Hồng Kông nổi tiếng của điện ảnh Hồng Kông thập niên 1980 và đầu thập niên 1990. Từ giữa thập niên 1990, anh bắt đầu chuyển hướng sang thị trường Hollywood.
Châu Nhuận Phát sinh ra trong một gia đình người Khách Gia nghèo. Khi còn nhỏ Chu thường phải dậy sớm để giúp mẹ bán đồ điểm tâm trên phố rồi buổi chiều cậu lại phải ra đồng làm việc.
Năm 17 tuổi, Châu Nhuận Phát phải bỏ học để giúp đỡ gia đình bằng nhiều nghề khác nhau như trực khách sạn, đưa thư, bán máy ảnh và tài xế taxi.
Năm 1974, cuộc sống của Chu thay đổi sau khi anh đọc được một thông báo tuyển diễn viên của hãng TVB. Sau khi được hãng TVB tuyển chọn và ký hợp đồng 3 năm, Chu bắt đầu tham gia các bộ phim truyền hình của TVB và nhanh chóng trở nên nổi tiếng nhờ ngoại hình cao to (1,85m) và khả năng diễn xuất. Năm 1980, Chu thực sự trở thành ngôi sao của màn ảnh nhỏ Hồng Kông sau khi thủ vai Hứa Văn Cường trong bộ phim truyền hình dài 25 tập Bến Thượng Hải, đây được coi là một trong những bộ phim truyền hình thành công nhất mà TVB đã từng sản xuất. Sau Bến Thượng Hải, Chu Nhuận Phát lại tiếp tục thành công qua vai Lệnh Hồ Xung trong phiên bản truyền hình năm 1984 của tiểu thuyết võ hiệp Tiếu ngạo giang hồ.
Song song với những thành công trên truyền hình, Chu Nhuận Phát bắt đầu thử sức ở lĩnh vực điện ảnh. Bộ phim điện ảnh đầu tiên của anh là Trì nữ (1976), một phim cấp 3 nhưng bộ phim không thành công và diễn xuất của Chu cũng ít gây được chú ý, người ta biết đến anh chủ yếu vẫn là qua những bộ phim truyền hình dài tập. Năm 1981 Chu Nhuận Phát có được thành công điện ảnh đầu tiên với vai diễn trong bộ phim Hồ Việt đích cố sự của đạo diễn Hứa An Hoa. Nhưng phải chờ đến năm 1986, vai diễn đột phá mới thực sự đến với Chu khi anh được đạo diễn Ngô Vũ Sâm chọn vào vai tham gia Lý Mã Khắc cho bộ phim Anh hùng bản sắc. Sau khi ra mắt, Anh hùng bản sắc đã thành công vang dội cả về mặt doanh thu và nghệ thuật, bộ phim được coi là tác phẩm kinh điển của thể loại phim hành động Hồng Kông và được xếp thứ hai trong Danh sách các bộ phim hay nhất của điện ảnh Hoa ngữ 100 năm qua còn Chu Nhuận Phát lập tức trở thành ngôi sao hành động mới của điện ảnh Hồng Kông.
Sau thành công đầu tiên, Chu tiếp tục hợp tác với đạo diễn Ngô Vũ Sâm trong các bộ phim hành động thành công khác như Anh hùng bản sắc 2, Điệp huyết song hùng (1989), Lạt thủ thần tham (1992).
Năm 1989, Chu Nhuận Phát vào vai “thần bài” Cao Tiến trong phim Thần bài của đạo diễn Vương Tinh. Bộ phim thành công vang dội và mở ra một thể loại phim mới của điện ảnh Hồng Kông, phim về cờ bạc với nhiều bộ phim theo bước Thần bài do Lưu Đức Hoa và Chu Tinh Trì thủ vai. Riêng Châu Nhuận Phát thì thực sự khẳng định vị trí ngôi sao lớn nhất của điện ảnh Hồng Kông giai đoạn cuối những năm 1980.
Giữa thập niên 1990, sau rất nhiều thành công ở thị trường điện ảnh Hồng Kông, Chu Nhuận Phát bắt đầu tham gia các bộ phim của Hollywood với hy vọng sẽ trở thành một ngôi sao người Hoa ở tầm quốc tế như Lý Tiểu Long đã từng làm được. Sau bộ phim cuối cùng làm ở Hồng Kông, Hòa bình phạm điếm (1995), Chu nghỉ hẳn hai năm để hoàn thiện tiếng Anh và chuyển tới Mĩ để chuẩn bị phát triển sự nghiệp. Hai bộ phim Mỹ đầu tiên của Chu là Replacement Killers (1998) và The Corruptor (1999) là những thất bại về doanh thu. Bộ phim tiếp theo, Anna and the King (1999) mà trong đó Chu đóng cặp với nữ diễn viên từng hai lần đoạt Giải Oscar Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất Jodie Foster đánh dấu thành công đầu tiên, tuy còn hạn chế, của Chu ở Hoa Kỳ. Năm 2000 Chu tham gia bộ phim võ hiệp Ngọa hổ tàng long của đạo diễn Lý An, thành công lớn của bộ phim (giành Giải Oscar Phim ngoại ngữ hay nhất) một lần nữa đưa Chu trở lại vị trí ngôi sao lớn của điện ảnh tiếng Hoa. Năm 2006, Chu Nhuận Phát đóng cặp cùng Củng Lợi trong bộ phim Hoàng Kim Giáp của đạo diễn Trương Nghệ Mưu và được đề cử giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông, đây là lần thứ 13 ông được đề cử giải thưởng này và đang là người giữ kỷ lục về số lần đề cử.
Năm 2007 Chu Nhuận Phát vào vai tướng cướp Khiếu Phong, một vai nhỏ trong bộ phim bom tấn Cướp biển vùng Caribê: Nơi tận cùng thế giới (Pirates of the Caribbean: At World’s End). Bộ phim mới nhất của Chu là The Children of Huang Shi đã được công chiếu vào cuối năm 2007.
Châu Nhuận Phát đã có hai đời vợ. Người vợ đầu của ông là Dư An An. Hai người lập gia đình năm 1983 khi Châu đang ngôi sao của hãng TVB còn Dư lại là ngôi sao của hãng truyền hình đối địch Asia Television Ltd (ATV). Chỉ 9 tháng sau ngày cưới, Châu Nhuật Phát và Dư An An đã làm thủ tục ly dị, những rắc rối gia đình này đã làm ảnh hưởng tới sự nghiệp điện ảnh của anh trong những năm đầu thập niên 1980.
Năm 1986, Châu Nhuận Phát cưới một cô gái người Singapore tên là Trần Oải Liên. Trần đã từng một lần mang thai nhưng bị sẩy và từ đó đến nay hai người không có con.
